سقف شیبدار چیست ؟
برای آگاهی بیشتر افراد غیر فنی و نا آشنا با ساختار و جزئیات اجرایی بام شیبدار و انواع سقف شیبدار جهت آشنایی با برخی اصول اولیه سقف به منظور تصمیم گیری برای انتخابی بهتر و جلوگیری از پرداخت هزینه اضافی در ساخت وساز این مقاله تدوین شده است.
هدف از اجرای یک سقف در درجه اول ایجاد سرپوشی برای حفاظت در براربر باران و برف و باد بوده، امروزه محققان پی برده اند که ۷۰% پِرت انرژی از سقف ساختمان است ، با توجه به اهمیت مبحث جلوگیری از اتلاف انرژی در صنعت ساختمان استفاده از عایقهای حرارتی بخش جدایی ناپذیر از ساختار سقف شیبدار شده است.
انواع سقف :
دو نوع سقف اصلی در ساخت و ساز سقف وجود دارد :
1- سقف مسطح
2- سقف شیبدار
سقف مسطح
به سقفهایی که شیب آنها صفر تا کمتر از ۱۵ درجه باشد سقف مسطح گویند،در سقف مسطح آب بروی سقف جمع شده و توسط سیستم زه کش ایجاد شده از خروجی تخلیه میشود.
معمولاٌ پوشش اینگونه سقفها موزائیک،سرامیک وایزوگام میباشد.
سقفهای مسطح با توجه به نوع کاربردشان دارای ساختار متنوعی میباشند.
سقف شیبدار
به سقفی که حداقل شیب آن ۱۵ درجه تا حداکثر۷۰درجه باشد سقف شیبدار گویند،بهترین میزان شیب برای بام شیبدار بین ۳۵تا ۵۰ درجه است ،حداکثر شیب را میتوان تا ۷۰ درجه درنظرگرفت.(بالای ۷۰درجه در واقع یک دیوار خواهیم داشت).
البته نظرطراحان ساختمان نسبت به مقداردرجه شیب از منظر زیبایی شناختی متفاوت است ،بعنوان مثال آقای دکتر ادوین لوتنیز(یکی از معماران مطرح انگلستان)در کتاب خود که درباره انواع تایلهای سقف شیبدار نوشته است زاویه ۴۵ درجه را زاویه زشت توصیف کرده است.
با توجه به اینکه درصد شیب در زیبایی نمای ساختمان بسیار موثراست باید این موضوع را درنظر داشت نوع پوششی که انتخاب میکنیم محدودیتی برای ما هنگام طراحی شیب موردنظرمان ایجاد نکند،برفرض مثال تایهای سفالی را نمیتوان بر روی سقفهای شیبدار با شیب کمتر از ۴۰درجه نصب کرد.
سقف بام با زاویه ۱۵تا ۲۰ درجه اغلب سقفهای با شیب کم نامیده میشوند.هنگام اجرای پوشش سقفی بر روی اینگونه سقفها که دارای حداقل شیب میباشند به منظور جلوگیری از نفوذآب بر اثر وزش بادشدید باید حداکثر همپوشانی تایلهای سقفی انجام گیرد و ابتداعایق رطوبتی(ایزوگام) در زیر تایلها اجرا شود.
سقف سرد و سقف گرم چیست؟
سقف سرد
به سقفهایی گفته میشود که در ساختار آنها از عایق حرارتی استفاده نمیشود ،معمولا در اینگونه ساختمانها عایق حرارتی بر روی سقف طبقه زیرین قرار داده میشود.این نوع سقف در اکثر خانه هایی که سقف آنها شیبدارمیباشد متداول است.در سقف شیبدار سرد دمای هوای زیر پشت بام نزدیک به دمای هوای بیرون ساختمان است.
سقف گرم
به سقفهایی که در ساختار آن از عایق حرارتی استفاده شده سقف گرم گفته میشود ،عایق های حرارتی متداول که در بام شیبدارمورد استفاده قرارمیگیرند عبارتند از: فوم اِکس پی اِس(XPS )،فوم پلی اورتان،فوم پلی استایرین(یونولیت)،پشم سنگ،پشم شیشه و عایقهای حرارتی رولی.
درصورتیکه نیاز به استفاده از فضای زیر بام باشد مثلا بعنوان اطاق اضافی زیر شیروانی و یا فضای انباری باید سقف شیبدار گرم اجرا شود.
در سقف شیبدار گرم با توجه به اینکه عایق حرارتی مستقیم زیر تایلهای پوشش سقفی قرار میگیرند تبادل درجه حرارت بین فضای بیرون و داخل ساختمان در زیر بام به حداقل رسیده درنتیجه هوای زیر سقف شیبدار مطبوع وفضای اطاق زیرشیروانی قابل استفاده خواهد بود.
انواع تایلهای پوشش بام شیبدار
امروزه انواع مختلفی از تایلها و ورقهای پوشش سقفی برای اجرا بر روی انواع بام شیبدار بنا به نوع ساختمان مثلا ساختمان ویلایی،سوله های صنعتی،ورزشی،دامداری و... وجود دارد.
-ورقهای قیری با الیاف طبیعی قابل استفاده درانواع زوایای شیب و شرایط متنوع آب و هوایی(آندولین و آندوویلا)
- تایهای سفالی از جنس خاک رس (سفال طبرستان،سفال شیرکوه و...)
- تایهای ورقهای قیری با پوشش سنگ ریزه های معدنی رنگی در طرح های متنوع(شینگل،باردولین)
- ورق ها و تایلهای سیمانی (ایرانیت ،آردواز و روف تایل)
- تایلهای گالوانیزه با روکش سنگ ریزه های رنگی(دکرا،تاپ تایل،مترتایل و...)
- ورقهای گالوانیزه رنگی با طرح های متنوع (ورق طرح سفال ،ورق شادولاین ،ورق سینوسی)
- ورق های پی وی سی وپلی کربنات شفاف
- انواع ساندویچ پانل صنعتی
- تایلهای سرامیکی (آندوسِر)
-تایلهای سنگ طبیعی با طول عمر بالا(آردویز).
طراحی سقف شیبدار
اصولاً سقفهای شیبدار به دوگونه طراحی میشوند ،سقف شیبدار ساده(یک شیب ویا دوشیب ساده)و نوع دیگر سقف چندشیب.
ساختار بام شیبدار
ساختاربام شیبدار از چهار عنصر اصلی تشکیل شده است:
-اسکلت با خرپا سازی و شاسی کشی که معمولا با قوطی فلزی انجام میشود در این مرحله مه اصطلاحاً سربندی نیز گفته میشود شیبهای سقف طبق نقشه طراحی شده اجرامیشود.
-اجرای شاسی کشی چوبی جهت ایجاد شبکه یکپارچه به منظور بستری مناسب برای اجرای پوشش سقفی نهایی.
- اجرای عایق حرارتی(درصورت نیاز به سقف گرم) و همچنین در این مرحله در صورت نیاز میتوان لایه های ضدرطوبت قیری را به منظور جلوگیری از نشتی آب ، نم و تعرق اجرا نمود.
- نهایتاًاجرای تایلهای پوشش بام شیبدار با رعایت اصول نصب مریوط به نوع پوشش سقفی مورد استفاده.
اجزاء مختلف سقف شیبدار
فقط اجرای پوشش سقف شیبدار به منزله اتمام کار نمیباشد و باید اجزاء دیگری از سقف شیبدار به دقت اجرا شوند که هرکدام جداگانه مستلزم اجرای صحیح با توجه به دستورالعمل نصب نسبت به نوع پوشش سقفی که مورد استفاده قرارمیگرد میباشد.
تیزه
درصورتیکه سقف دوشیب باشد ،محل تلاقی دویال بام شیبدار در خط الراس باید با استفاده از تیزه مخصوص پوشانده شود.
ایو(خط القعر)
به محل تلاقی دو یال سقف شیبدار به سمت داخل ایو (حالت دره ای) یا خط القعر گویند که باید با ورق مخصوص آب بند با عرض مناسب راه عبور آب ایجاد شود
فلاشینگ های کناری و بادگیر
لبه پیشانی بام و دورتادور یالهای بام شیبداربه منظور جلوگیری از نفوذ باد وآب باران به زیر ورق های پوشش سقفی باید با استفاده از فلاشینگ های مخصوص پوشانده شوند.
آبرو و ناودانی
جهت جلوگیری از ریزش آب باران در قسمتهای درب ورودی ساختمان و یا لبه سقف شیبدار که به تراسها منتهی میشود باید از آبرو و خروجی ناودانی استفاده نمود،آبروها معمولاً از جنس ورق گالوانیزه ویا پی وی سی هستند،عرض آبرو متناسب با مساحت سطح یال بام شیبدار باید درنظرگرفته شود تا بتواند قابلیت هدایت حجم آب تحمیلی را داشته باشد.
آب بندی دودکش ها و ونت
بهتر است در مرحله خرپاسازی و شاسی کشی فلزی محل دودکشها و خروجی وِنت ها و لوله ها مشخص شده و داکت کشی شوند تا اجرای آب بندی خروجی ها هنگام نصب پوشش سقفی به سادگی انجام پذیرد. همچنین ممکن است ساختارسقفهای شیبدار با توجه به نوع طراحی شامل اجزای دیگری نیز باشند که باید نکات اصولی نصب درهنگام اجرا در نظرگرفته شود. در پایان امیدواریم با آشنایی با اصول اولیه سقفهای شیبدار با انتخابی صحیح بدون صرف هزینه زیادی و دوباره کاری ازسقفی مطمئن و زیبا بهره مند شوید.
