بام سبز
یک بام سبز، بامی است که مقدار یا تمامی آن با پوشش گیاهی و خاک، یا با محیط کشت روینده، پوشانده می شود. لفظ بام سبز همچنین می تواند برای بامهایی که مفاهیم “معماری سبز” را مد نظر قرار می دهند، نظیر پانلهای خورشیدی و یا صفحات فتوولتائیک، بکار رود. این بام ممکن است شامل لایه‌های دیگر مانند حصار ریشه، زه‌کشی و یا سیستم آبیاری باشد. واژه‌ی سبز به مسئله‌ی محیط زیست اشاره می‌کند و شامل بام‌هایی نمی‌شود که تنها رنگ آن‌ها سبز باشد.
بام سبز ( باغ بام ) و دیوار سبز
لحظه ای را تصور کنید در باغی هستید که متعلق به خودتان است .شما زمانهای کوتاهی اوقات فراغت دارید و می خواهید لحظاتی را در محیطی سبز با چشم اندازی زیبا بگذرانید.یا تعطییلات آخر هفته است و شما میخواهید ناهار را در کنار خانواده تان در باغ صرف کنید . یا دقایقی را در زیر آفتاب به مطالعه بپردازید .باغ شما از بالا مشرف به شهر است وشما می توانید مناظر شهر را از آن ببینید .در نقطه ای از باغ شما آب از آبشار به پایین می ریزد و قطرات آب چون مروارید در فضا معلق می شود و به سوی استخر جاری می شود .چند بوته میوه و گل در چند قدمی شما در باغچه ای زیبا کاشته شده است و شما غذا را با سبزیجات تازه ای که از باغچه خود چیده اید، میل خواهید کرد.
رویای زیبایی است . اینطور نیست ؟ مخصوصا در این شهر پر از آلودگی و پر سر و صدا، داشتن چنین باغی و هر از چند گاهی پناه بردن به آن می تواند ثروتی بزرگ محسوب شود . اکنون تصور کنید می توانستیددر همین محل زندگیتان ،باغی را که وصفش کردیم در دسترستان داشته باشید و مالک آن باشید…
جالب است بدانید امروزه این کار براحتی امکان پذیر است . با پیشرفت سریع تکنولوژی و بوجود آمدن مواد جدید میتوان بر روی بام هر خانه ، آپارتمان ، ویلا ، اداره، مدرسه، بیمارستان و هر ساختمان دیگری یک باغ زیبا با گیاهان کوچک وبزرگ ایجاد کرد.

به این ترتیب می توان ازفضای بلا استفاده روی بام که همیشه در معرض تابش آفتاب است ، با هزینه ای اندک برای ایجاد باغ استفاده کرد .این باغ ها در ساعات مختلف شبانه روز میتوانند مورد استفاده ساکنین قرار بگیرند.
با توجه به اینکه ایجاد و احداث فضای سبز در شهرها به علت کمبود زمین و قیمت بالای آن ،بسیارهزینه بر و گران است و اکثر زمینها توسط ساختمانها و خیابان ها اشغال شده است،با تبدیل بام ساختمان به باغ، می توان طبیعت تسخیر شده توسط شهر را،به آن بازگرداند.در حدود 30 سال است که در کشورهای پیشرفته برای جلوگیری از اثرات مخرب آلودگی هوا،بطور بسیار جدی به مسئله ایجاد بامهای زندگی(بام های سبز)،توجه میشود.
در 15 سال اخیر به علت کشف مواد ترکیبی جدید و ساده شدن مراحل ساخت باغ بر روی بام ،این کار به یک صنعت پر رونق بدل شده است . جالب است بدانید هر متر مربع فضای سبز، در سال حدود نیم کیلوگرم از آلودگی های معلق در هوا را گرفته و تصفیه می نماید .

تکنولوژی، راحتی و آسایش را با زندگی ماشینی به همراه آورده است . سوال اینجاست که چگونه میتوان نیازهای اصلی انسان، مثل پیوند با طبیعت را با استفاده از تکنولوژی برآورده کرد؟بامهای سبز یا (بامهای زندگی) راهی است که تکنولوژی به ما پیشنهاد می کند .اما چگونه می توان یک بام سبز داشت ؟این کار از نظر فنی بسیار ساده و صد در صد عملی است .
اکنون مشخصات بامهای سبز و شیوه احداث آن را بطور کلی و به اختصار برای شما توضیح خواهم داد .یک بام سبز از گیاهان ،گلها و مسیرهای گردشی ایجاد شده است و به شما امکان گردش ،تماشا و نظاره باغ و پرورش گیاهان دلخواهتان را می دهد.

تاریخچه بام سبز
ایده باغچه های روی سقف و کشت بر روی آن در زمان های قدیم توسط ایرانی ها در 2500 سال پیش و بر روی بام زیگورات¬ها به کار گرفته شده است و تا ششصد سال قبل از میلاد مسیح توسط مردم بابل در باغ¬های معلق بابل ساخته شده بود. در قرون وسطی و رنسانس نیز در فرانسه و ایتالیا گونه¬هایی از باغ بام بوجود آمد که اکثراً توسط دولت و در ساختمانهای عمومی شکل می¬گرفت در سال 1600 میلادی یک آلمانی تراس خانه خود را تبدیل به باغچه نمود و تا سال 1875 تبدیل تراس و بام به باغ در آلمان و روسیه توسعه یافت. لوکوربوزیه و رایت پیشگامان طبیعت¬گرا و ایجاد کننده بام¬های سبز در قرن بیستم بودند . توسعه فضاهای سبز بر بام¬ها در پنجاه سال اخیر رشد بیشتری داشته و در پانزده سال اخیر در اروپا و آمریکا سرعت بیشتری به خود گرفته است و نمونه¬ های موفق بسیاری تا کنون ساخته شده است.

 

“بام سبز” و طبیعت سالم
تغییرات آب و هوای کره زمین یک چالش اصلی برای نظام بهداشتی در طول دهه های آینده است که این نظام را تحت فشاری فزاینده قرار خواهد داد. به نظر می رسد بتوان از طریق افزایش همکاری جامعه جهانی، آمادگی بیشتری کسب و با چالش های بهداشتی در برابر تغییرات آب وهوایی در سطح جهانی، منطقه یی و ملی مقابله کرد. به اعتقاد پزشکان، پدیده گرم شدن زمین، طیف وسیعی از بیماری ها چون گرمازدگی، عوارض ناشی از فشار گرمایی، صدمات ناشی از توفان ها و سایر رخ دادهای شدید آب و هوایی و بیماری های آلرژی را به همراه دارد.
در طی فصل تابستان، در کنار فرآیند جذب پرتو فرابنفش و گسیل فروسرخ، در هر منطقه، سقف ساختمان‌ها، خیابان‌ها و سطوح تیره رنگ، گرما را درآشامیده و آن را به هوا گسیل می‌کنند. با توجه به اینکه نزدیک به تمامی سقف‌ها در تهران تیره‌رنگ هستند، این سطوح تیره‌رنگ حدود نیمی از مساحت تهران را در بر می‌گیرد، که گرمای گسیل شده از سوی خورشید را جذب کرده در خود نگاه می‌دارند. این پدیده باعث افزایش دمای مناطق مسکونی از 2 تا 15 درجه سانتیگراد شده و به نام پدیده جزیره گرمایی شناخته می‌شود. این گرما نه تنها باعث افزایش مصرف انرژی برای خنک کردن ساختمان‌ها می‌شود، بلکه باعث ایجاد آلودگی در جو از جمله تولید گاز ازن O3 و افزایش ترکیبات زیانبار گوگردی و دیگر آلایندهای آسیب‌رسان در سطح زمین می‌شود.
آلاینده های فضای باز در بروز آلرژی های تنفسی موثر است. آلاینده های فضای باز که مهم ترین آن ها دود اگزوز خودرو هاست در تمام فصول سال به ویژه در هوای سرد و خشک با توجه به پدیده وارونگی هوا به شدت بر سلامت افراد اثر می گذارد. آلاینده های هوا شامل ترکیبات گوگردی، نیتروژن، ازن، ذرات معلق در هوا، گاز اکسید کربن است.
که ضمن اثر گذاری بر روی دستگاه تنفسی بر سیستم قلب و عروق نیز اثرات ناخوشایندی بر جا می گذارد. آلودگی هوا به علت افزایش خاصیت آلرژنیستی مواد آلرژن سبب تشدید بیماری های آلرژیک به ویژه آسم می شود. براساس نتایج مطالعه ملی بار بیماری ها و آسیب ها در سال 82 در ایران یک میلیون و 500 هزار سال از عمر ایرانیان به علت بیماری های قلب و عروق به هدر و یا با ناتوانی سپری می شود.
جواب هایی برای حل مسائل جزیره حرارتی و آلودگی در شهر:
یکی از ساده‌ترین و ارزان‌ترین راه‌های مقابله با اثر جزیره گرمایی، کاشت درختان و دیگر گیاهان است. گیاهان، به ویژه درختان، با ایجاد سایه در روی سطح زمین، به طور مستقیم، و با رها سازی رطوبت در جو و افزایش آب در هوا، به طور غیر مستقیم، باعث خنکی شهر می‌شوند. خنکی مناطق مسکونی در تابستان یعنی صرفه‌جویی در هزینه‌های گوناگون، و این به غیر از سودمندی‌های دیگری است که درختان باعث آن هستند. ایجاد زیست‌گاه برای جانداران گوناگون، پیش‌گیری از آلودگی‌های صوتی با جلوگیری از حرکت امواج صوت، نگهداری و جلوگیری از فرسایش خاک توسط ریشه، گرفتن ضربه ناشی از بارش به ویژه رگبارها و درنتیجه ممانعت از فرسایش خاک، جذب آلاینده‌های گوناگون از هوا و … است. با کاشت علمی درختان مناسب، تا 40% در اثر سایه درختان و 30% به دلیل افزایش رطوبت، کاهش اثر پدیده جزیره گرمایی را به دنبال دارد. و این جدای از تمیزی، زیبایی و طراوتی است که با انبوه درختان به دست می‌آید.

باغ های معلق (طرح سقف‌های سبز)
با الگوبرداری از طرح باغ‌های معلق بابل که حدود 2700 سال پیش توسط مهندسان و اندیش‌ورزان ایرانی طراحی و ساخته شده است، می‌توان با اجرای طرح سقف‌های سبز، نزدیک به یک پنجم سطح شهر تهران را به فضای سبز تبدیل کرد. همانگونه که از نام این طرح برمی‌آید، با اجرای تدابیر و طرح‌های مناسب، سقف خانه‌ها را با درختچه‌هایی که در خاک تا ژرفای کمی ریشه می‌دوانند به فضای سبز، جدای از پدیده جزیره گرمایی و آلودگی‌های ناشی از آن تبدیل کرد.

فضای سبز عمودی(دیوار سبز)
شهر محیطی است با گوناگونی بسیار، فضای شهر بیش‌ترین ارتباط را با مردم و محیط زندگی برقرار می‌سازد. در نتیجه نقش بسزایی در هویت‌بخشی و احساس آرامش به شهروندان دارد. زیبایی، آراستگی، پاکیزگی و انسجام‌بخشی از ویژگی‌ها و معیارهای مهم ارزیابی شهری سالم و آرامش‌بخش است. به عبارت دیگر زیبایی شهر علاوه بر تأثیر آرامش‌بخشی که دارد، شهروندان را تشویق به حفظ و نگهداری شهر نیز می‌کند.

یک بام سبز از گیاهان ،گلها و مسیرهای گردشی ایجاد شده است و به شما امکان گردش ،تماشا و نظاره باغ و پرورش گیاهان دلخواهتان را می دهد. این باغ از 3 قسمت تشکیل شده است :
قسمت اول : لایه های مورد نیاز برای حفظ آب در درون خود و جلوگیری از سرایت آن به عرشه بام است که شامل 3 لایه است.

قسمت دوم : لایه محافظت کننده خاک است که از شسته شدن خاک در طول آبیاری جلوگیری می کند..

قسمت سوم : خاک و گیاهان باغ است که بر روی لایه های قبلی قرار می گیرد .

اجزای تشکیل دهنده بامهای سبز

بطور کلی اجزا عمده تشکیل دهنده یک بام سبز را می توان مطابق شکل زیر نشان داد
نیازهای ساختاری طراحی بام سبز
موارد زیر باید به هنگام طراحی مورد توجه قرار گیرند:
1- ارتفاع، اندازه و ماکزیمم نیروی برشی مجاز برای ساختار سقف
2- نوع ساختار سقف و تعداد خروجی های زهکشی و منافذ موجود در بام
3- موقعیت ساختمان و قابلیت دسترسی به آن
4- قابلیت های حمل و نقل و انبار و منابع آب و الکتریسیته
به هنگام طراحی باید بار ناشی از مزرعه روی بام نیز جزء بارهای وارده مد نظر قرار گیرد. در بامهایی که سنگفرش یا بتن می شوند می توان پوشش سبز گسترده ای با بار گسترده برابر و یا حتی کمتر ایجاد نمود. تجربه نشان داده است که در بامهای با تحمل بار برشی محدود، نواحی وجود دارد که می توان ضخامت لایه خاک در آن قسمت ها را بیشتر کرد مانند نواحی بالای ستون های ساختمان.
بدین ترتیب می توان در این نواحی بوته ها و درختچه های با ارتفاع بیشتر و یا حتی درختان کوچک کاشت. البته این کار باید در نواحی باشد که مجاز به اعمال این وزن بیشتر هستیم.

زهکشی “بام سبز”
بامهایی که برای تعبیه مزرعه طراحی می شوند مقدار زیادی آب باران را در خود نگه می دارند که موجب کاهش فشار تحمیلی بر سیستم زهکشی می شود. با این حال همیشه مقداری آب اضافی وجود دارد که باید به روش های زیر تخلیه شود:
1-به وسیله خود بام
2-ناودانی های مربوط به شیروانی ها
3- آبراه و کانال آب.
به منظور رعایت احتیاط باید دوخروجی تعبیه کرد و یا یک خروجی و محلی برای سرریز( خروجی ها باید خالی از هر گونه گیاهی باشند و این امر بوسیله تعبیه محفظه ای برای بازرسی بالای آنها چک می شود.) در تراس ها می توان از یک توری تراس استفاده نمود.

مدیریت آب باران بر “بام سبز”
سرویس فنی می تواند تعداد و اندازه خروجی های مورد نیاز برای تخلیه آب را محاسبه کند. استفاده از نرم افزارتخصصی مرتبط با خواسته های BBEN 12056:2000 کمک می کند تا نرم افزار با بررسی حجم مورد نیاز، می نیمم اندازه لازم برای لوله ها را پیشنهاد می کند. این نرم افزار موارد زیر را در نظر می گیرد: 1- مساحت بام تحت پوشش سبز و دیگر بام هایی که آبهای آنها باید توسط این بام تخلیه شود. 2- حجم باران محلی 3- موارد ایمنی و طول عمر ساختمان 4- تعداد و اندازه خروجی ها و لوله های تخلیه.
برای آگاهی بیشتر، ضریب تخلیه در جدول زیر لیست شده است که بیانگر مقدار آب بارانی است که از یک بام سبز با شیب کمتر از 5% تخلیه می شود.

عایق بام سبز
خاک در ساختار پوشش سبز خود نقش عایق را ایفاء می کند اما به دلیل آنکه مقدار رطوبت در آن پیوسته تغییر می کند. نباید در محاسبات عایقکاری بام، خاک را به حساب آورد. با این وجود بی شک به عنوان عایق صوتی عمل خواهد کرد. عایق باید شامل یک لایه محافظ ریشه نیز باشد.

روی بام سبز چه نوع گیاهانی می توان کاشت؟
اساساً سه نوع پوشش سبز بام وجود دارد:
• پوشش گسترده (یا پراکنده(
• پوشش نیمه گسترده
• پوشش متمرکز

در مقابل، بام سبز گسترده، محیط کشت سطحی و کم عمقی دارد و معمولاً قسمتی از یک سیستم بامی و قسمتی از ساختار ساختمان سبز می باشد. یک بام سبز گسترده به طور کلی در دسترس و مورد استفاده کارکردی نیست. بام شرکتMountain Equipment نمونه ای از یک بام سبز گسترده می باشد که در سال 1998 ساخته شده است.
طبقه بندی دیگر در خصوص بامهای مسطح و شیبدار است. بامهای سبز شیبدار، مشخصه برجسته بسیاری از ساختمانهای اسکاندیناویایی هستند که نیازمند طراحی ساده تری در قیاس با بامهای تخت می باشند. چرا که شیب بام کاهش خطر نفوذ آب از طریق سازه بام را با استفاده از لایه های آب بندی و زه کشی کمتری نسبت به بام تخت موجب می گردد.
گسترده (یا پراکنده
کمترین نیاز به نگهداری را دارند ، نیاز به آبیاری ندارند ، پوشیده از: خزه علف یا گیاهان خزنده ، پوشش خاک پراکنده و ارتفاع خاک mm 150-50.

این نوع پوشش جایی کاربرد دارد که نیاز به دسترسی نباشد. این نوع پوشش حداقل وزن را اعمال می کند و تقریباً روی هر بامی می توانند نصب شوند. این نوع پوشش همچنین در ساختارهای صنعتی بسیار مناسب می باشد. زیرا علاوه بر ایفای نقش عایق رطوبت از جریان یافتن آب و تشکیل سیلاب جلوگیری می کنند.

پوشش نیمه گسترده:

ویژگیهای آن: نگهداری منظم- آبیاری نامنظم- ترکیب یافته از: شاخ و برگ، علف یا درختچه ها بوته های ضخیم. پوشش خاک نیمه متمرکز ارتفاع mm 200-100.

جاهایی که بام قابل رؤیت بوده و پوشش رنگ سالیانه کمترین نیاز به نگهداری را دارد، این نوع پوشش ایده آل می باشد. در مقایسه با پوشش پراکنده، پوشش نیمه گسترده، ظرفیت نگهداری آب بیشتری داشته و به دلیل عمق بیشتر خاک، گستره بیشتری از گیاهانی را می توان برای این نوع پوشش انتخاب نمود. برای دستیابی مناسب، از ایوان، سنگفرش و یا دیوارهای کوتاه استفاده می شود.

پوشش متمرکز:
ویژگیهای آن:
آبیاری منظم
نوع پوشش شامل: چمن با بوته های بلند و یا درختان می باشد
پوشش خاک متمرکز ارتفاع خاک mm1500-150
در عمل هر نوع باغچه ای می تواند با استفاده از پوشش متمرکز ساخته شود. از چمن گرفته تا آبنما، بوته های بلند، درختان جوان و … نوع پوشش گیاهی و اندازه نهایی آن عمق خاک موردنیاز و روش آبیاری را مشخص می¬کند. روش نگهداری نیز وابسته به نوع گیاه کاشته شده می باشد.

پیشگیری از آتش سوزی بام سبز
بامهای سبز متمرکزی که به طور مرتب آبیاری می شوند و لایه خاک به نسبت ضخیمی دارند در مقابل خطر آتش سوزی ناشی از صاعقه و یا حرارت خورشید مقاومت در نظر گرفته می شوند. بام های سبز گسترده که به طور کلی آبیاری نمی شوند در صورتی مقاوم در برابر آتش سوزی شاخته می شوند که :
1- ضخامت لایه خاک حداقل mm30 و از نظر وزنی بیش از 20% مواد آلی نداشته باشد.
2- استفاده از سنگ یا بتن به عنوان سدی در برابر آتش در فواصل mm40 در پوشش گیاهی و به پهنای حداقل m1 و ارتفاع
mm300 . 3- استفاده از باریکه ای از سنگریزه در نقاط نفوذ بام مانند محل های عبور کابل روشنایی و نیز در جلو دیوارهایی که در آنها محفظه وجود دارد.
4- در دوره های مراقبت سالیانه باریکه ایمنی باید خالی از پوشش گیاهی قابل اشتعال نگهداری شود.

آبیاری و سیستم های آبیاری بام سبز

آب باغ از دو منبع تامین می شود:
• آبیاری مصنوعی
• آبیاری طبیعی(آب باران(
آبیاری مصنوعی باغ از دو روش ممکن است تامین شود: روش دستی و روش اتوماتیک . روش اتوماتیک هم به دو صورت آنالوگ و دیجیتال انجام میشود که ممکن است یک ایستگاهه یا چند ایستگاهه باشد.در هر دو روش رطوبت لازم برای خاک و ریشه ها تامین میشود .آب باران نیز برای تامین کردن آب مورد نیاز استفاده میشود .به هر طریقی که آبیاری انجام شود ، آب مازاد بر رطوبت خاک از طریق لایه های تصفیه کننده آب و لایه زهکش ذخیره میشود و تا دوره ای نسبتا طولانی آنرا از آبیاری مجدد بی نیاز می سازد . از سوی دیگر هر گونه آب اضافی بر روی لایه ضد رطوبت ریخته و از طریق شیب بام به بیرون انتقال می یابد .آب باران اضافی میتواند پس از تصفیه شدن در مخازنی ذخیره گردد و برای مثال در سیستم فلاش تانک سرویس ها آب آنها را تامین نماید .لایه عایق بام ساخته شده از پلی پروپیلن فشرده از انتقال هر گونه رطوبت به سقف جلوگیری می کند.

تقسیم گیاهان
1- بر اساس بخش نمایان گیاه
2-بر اساس طول زندگی
3- بر اساس مراحل رشد

1- بر اساس بخش نمایان گیاه
1-1-گیاهان چوبیWoody
1-2-گیاهاان علفیHerbaceus Plants

2- بر اساس طول زندگی-
2-1-یک ساله Annual
2-2-دو سالهBinnual
2-3- چند سالهPerinnual

3-بر اساس مراحل رشد
3-1- رشد رویشی
3-2- رشد زایشی

تقسیم گیاهان زینتی از نظر میزان نور مورد نیاز
هر گیاه بسته به میزان حساسیتش به نور، میزان مشخصی از نور را برای رسیدن به

حداکثر فتوسنتز لازم دارد و نور بیش از این مقدار می تواند باعث سوختگی گیاه گردد.

معیارهای انتخاب گونه های گیاهی پیشنهادی بام سبز
• اولین قدم در طراحی فضای سبز یک مجموعه، انتخاب گونه های مناسب برای آن مکان بوده است. بطور کلی سه عامل مکانی، اجتماعی و اقتصادی در انتخاب گونه های مناسب دخیل اند. در ذیل مجموع عواملی که راستای انتخاب گونه های گیاهی هر مجموعه علاوه بر گیاهان مقاوم و سازگار با شرایط اکولوژیکی منطقه مد نظر اند و می بایست لحاظ گردند، توضیح داده شده است.
• گیاهان با نیاز آبی پایین
• مقاومت در برابر خشکی از فاکتورهای مهم انتخاب گیاهان است. گیاه بوسیله ریشه های عمیق، خار، گوشتی بودن ساقه و برگ در مقابل خشکی مقاومت می کند. با کاشت این گیاهان در سایر هزینه از جمله نگهداری، نیروی کارگری، مقادیر زیاد آب صرفه جویی می گردد.
• گونه های مناسب با طول عمر زیاد
• هزینه کاشت رابطه مستقیمی با زنده مانی (بقا) گونه های گیاهی دارد. خرید و کاشت یک گونه گران که نرخ بقای زیادی دارد نسبت به کاشت گونه ای ارزان با امکان بقا کم ارجح می باشد.
• گونه های بدون ایجاد آلرژی
• سیستم OPALS پتانسیل گیاه را برای ایجاد آلرژی بوسیله مقیاسی از یک تا ده اندازه می گیرد. بهترین گونه ها آنهایی هستند که در دامنه OPALS بین 1 تا 4 قرار می گیرند. هرچه عدد بزرگتر شود خطر آلرژی زایی بیشتر می گردد. پس باید حتی المقدور در مکانهایی که در مجاورت معابر قرار دارند این گونه ها کشت نشوند.
• گیاهان با اثر آللوپاتی
• برخی گونه ها با آزاد سازی ماده شیمیایی به محیط اثرات زیان آوری دارند. این واکنش اثر آللوپاتیک (Allelopathy ) میگویند. این اثر مشابه کُند کننده های رشد شیمیایی عمل می کند و سبب کاهش رشد یا گیاهان مجاور می گردد. جهت جلوگیری از هزینه های مجدد واکاری گونه های معدوم شده، باید حتی المقدور این گونه ها کشت نگردند یا با فاصله کشت انجام شود.
• گیاهان کم توقع
• از منظر اقتصادی هرچه گیاه با محیط سازگارتر باشد هزینه نگهداری کمتر دارد. البته این بدان معنی نیست که فقط گیاهان کم توقع، بردبار و کم هزینه به هر فرم و شکل که هستند در فضای سبز کاشته شوند بلکه باید سعی نمود تا حتی الامکان هزینه ها با هدف و منظور خاصی که از احداث فضای سبز وجود دارد مطابقت داشته باشد.
• گونه هایی که به هرس و فرم دهی کمتری نیاز دارند
• انتخاب گیاهان متناسب با عرض عرض مسیر امری بسیار مهم است. ابعاد درختان و فواصل آنها باید به گونه ای باشد که حاشیه مسیر خودنمایی داشته باشند. در مسیرهای باریک درختان کشیده و در مسیرهای پهن درختان با تاج گسترده زیبایی بیشتری دارند. ارتفاع آنها هم بستگی به ابعاد مسیر دارند. از آنجاییکه مصالح ساختمانی مختلف بر روی رشد طبیعی درخت تاثیر دارد، اگر انتخاب صحیح باشد گونه های مجاور ابنیه نیاز به سرزنی مداوم و هرس پی در پی نخواهند داشت.
• گونه ها بدون ظواهر منفی
• ظواهر منفی عواملی هستند که سلامت عمومی را تهدید نمی کنند اما منجر به عدم رضایت عمومی می شوند (در رابطه به درختان). میوه دهی بیش از حد، مدت زمان ریزش برگها، ریختن پوست درخت، تولید ریشه های جانبی و بوهای بد همگی از این مشخصات هستند.
• گونه های با مواد مترشحه کمتر
• گونه هایی که صمغ ترشح می کنند و آفاتی مثل شته دارند نباید کاشته شوند. ترشحات باعث جلب حشرات و پرندگان مزاحم یا ریختن صمغ روی ماشینها می شوند. برخی گونه ها نیز در طول فصل رویش مقادیر زیادی لاشریزی دارند که شامل ریزش برگ و گل و شاخه و میوه می باشد. هزینه های مربوط به نظافت و جمع آوری لاشبرگ به وسیله انتخاب گونه مناسب صرفه جویی می شود.
• گیاهان جایگزین پرچین
• پرچین به دیواره سبز انبوه متشکل از گیاهان کاشته شده به صورت ردیفی در فواصل مناسب گویند. در میان گونه های گیاهی، انواع زیادی وجود دارند که به دلیل رشد انبوه و داشتن خاصیت شکل پذیری برای ایجاد پرچین مناسبند. پرچینها همیشه سبز یا خزان کننده، کوتاه، متوسط یا پا بلند، گلدار یا بدون گل هستند. همیشه سبزها بعلت سبز بودن حتی در زمستان حائز اهمیت می باشند. از انواع همیشه سبز ها می توان به سوزنی برگان اشاره کرد. خزان کنندگان درختان یا درختچه هایی هستند که در فصل زمستان برگهای خود را از دست می دهند و در صورت رعایت فاصله کاشت و هرس صحیح به صورت انبوه در می آیند و برای پرچین مناسبند. این گروه در طول سال با تغییر رنگ برگها جلوه های خاصی به پرچین می بخشند.
• گیاهان جایگزین چمن
• عملیات احداث و نگهداری چمن کاریها پر هزینه و وقت گیر است و نیاز به نیروی کار متخصص و آب فراوان دارد. با اندک بی توجهی در هر یک از مراحل عملیات احداث لطمه ای شدید به چمن وارد می آید. در صورتیکه با کاشت گونه های جایگزین می توان در اندک زمانی کل زمین مورد نظر را با هزینه ای اندک پوشش داد. با گزینش این گونه ها نگهداری، سرزنی، کوددهی، کاهش می یابد. در بحث فضای سبز نقاطی به نام نقطه کور معروفند. در نقاط سایه افکن درختان تنومند که به سبب وجود خاک فقیر و ریشه های سطحی و برجسته در آنجا کاشت چمن امکانپذیر نیست می توان کشت جایگزین انجام داد. مزایای این گونه ها عبارتند از : سازگاری با شرایط جوی منطقه، سازگاری با اراضی آهکی و فقیر، تنوع در شکل و رنگ گل و برگ، انبوهی بوته ها و حذف علفهای هرز، انبوهی گل در گونه ها، قابلیت تکثیر، تاثیر بیشتر نسبت به چمن در پالایش هوا، مقاومت در برابر آفتاب تند است.
پوشش های علفی بام سبز
شبدر زینتی(دایکوندرا) Dichondrarepens
• Leguminoseae: تیره
• در ایران کشت این نوع شبدر هنوز هم متداول است. این گیاه پوششی همانند چمن کاشته، و نگهداری می‌شود. این گیاه در شهرهای شمالی ایران‌، بسیار کشت می‌شود. در تهران نیز در نواحی شمیرانات کشت آن به خوبی انجام می‌شود. پوشش اصلی باغ ایرانی در قدیم این نوع شبدر زینتی بوده است.
•
2- شبدر:Trifolium
• Leguminose: تیره
• از دولپه‌ای‌ها)گیاهانی که در مقابل تک لپه‌ایها هستند و دانه آنها حاوی دو رشته مواد غذایی (آلبومن ) که از یکدیگر جدا هستند می باشد. (با گلهایی به رنگ سفید‌، صورتی و قرمز است. میوه آن کوچک و دارای یک دانه می باشد. گونه‌‌های مهم آن شبدر معمولیT.repens، شبدر هیبریدT.hibridumT.repensو شبدرگل درشتT.incornataumبا گلهای سرخرنگ است.
•
3- یونجه باغی:Lotus
• Leguminoseae:تیره
• گلهای آن به رنگ قرمز یا زرد و میوه نیام آن کشیده و طویل است. پس از شبدر (Trifolium) یکی از گونه‌‌های معروف پوشش گیاهی باغ در گذشته بوده است. در فصول سرد، کاشت آن درختان را از خطر سرمازدگی محافظت می کند.
•
4- چمن:Gramineae : تیره
• به طور کلی چمن یک گونه جدید است و در قدیم‌، در باغهای تاریخی کشت نمی‌شده است. اما امروزه در بسیاری از باغهای تاریخی‌، به عنوان پوشش باغ استفاده می‌شود.
•

چمن پوآپاراتنسیس:Poapratensis
• با اسامی تجاری مریون و بارون شناخته می‌شود‌، دارای بذر ریز است. در برابرگرما مقاوم‌، اما درصورتیکه گرمای هوا بیش از40 شود رشد آن متوقف می گردد. در ایران به چمن هلندی مشهور است.
•
چمن لولیوم :L0liumperenne
• بذرآن نسبت به قبلی درشت تر است. به آن چمن یا رندی هم می‌گویند. برگهای آن نیز درشت تراست.
•
چمن فستوکا: Festucarubraاز چمنهای کاملاً سردسیری است. در فصل گرما از بین می رود و بذر آن درشت است.
•
چمن اگروسیتس:Agrostistenuisبذرآن بسیار ریز می باشد. مقاومت آن نیز در برابر شرایط نامساعد محیطی کم است.
•
چمن آفریقایی :Cynodondactylonبسیار در برابر گرما و خشکی و شوری خاک مقاوم است. علاوه بر کاشت بذر از طریق تقسیم بوته نیز تکثیر می‌شود.
•
زوی زیا: Zoysiaاین چمن نیز به گرما و خشکی مقاوم است وبا آب و هوای مناطق گرم ایران سازگاری پیدا کرده است.

1-پیچ تلگرافی (vinca minor)
گیاهی که شاخه و برگهای آن روی زمین گسترش می یابند و یک سطح سبز بوجود می آورند.در سایه بسیار مقاوم است.بنابرین در پای دیوار یا جان پناه یا سطوح سایه دار(شمالی)مناسب است . فصل گلدهی آن بهار و رنگ گل آبی است.تکثیر آن آسان است و با قلمه زدن صورت می پذیرد.

2- پاپیتال یا عشقه (Hedra helix)
گیاهی خزنده و بالا رونده است. مناسب سطوحی که سایه پذیر هستند.برگها سبزتیره و روشن، با لبه سفید مایل به زرد می باشد. از طریق قلمه زدن در تمامی فصول قابل تکثیر است.

3-آریستو لوشیا (Araucaria elegans)
یک پیچ زینتی با گلهای بوقی شکل و مناسب برای سایه و بسیار مقاوم است (در برابر آفات)،اما در برابر سرما بی طاقت می باشد.برگهایش درشت وتکثیر بوسیله بذر می باشد.

4- پیچ شمعی یا مومی( Hoyacarnosa )
یک پیچ زینتی گرمسیری و همیشه سبز است .برگها سبز تیره و ضخیم است . گلهای درخشان دارد .در تابستان گل می دهد.در زمستان رشد ندارد.از طریق قلمه و خوابانیدن تکثیر می شود.نوع ابلق آن نیز وجود دارد.
بگونیا-هیلوسرئنه(تیره کاکتوس) و پیچ امین الدوله را در آینده ای نزدیک برای شما عزیزان واگویه خواهیم نمود.
انواع کود ها
1-کود های آلی
2- کود های معدنی

1-کودهای آلی
1-1-کودهای جامد: کود مرغ،اسب،گاو،گوسفند،پودر استخوان،پودر خون،سم،شاخ،پشم و……….
1-2-کودهای مایع:شامل ادرار حیوانات
1-3-کودهای گیاهی:اندام های پوسیده گیاهان (خاک برگ)
1-3-1-خاک برگ معمولی
1-3-2-تورب (پیت)Peat
1-3-3-لومLoem
1-3-4-کمپوستCompost
1-3-5-خاک جنگلی
1-3-6-کود سبز

2-کودهای معدنی
2-1-عناصر پر مصرف(کربن-اکسیژن-ئیدروژن-کلسیم-منیزیم-ازت-فسفر-پتاسیم-گوگرد)
2-2-عناصر کم مصرق(بور-کلر-مس-آهن-منگنز-مولیبدن-روی)
مزایای ایجاد بام سبز
1- گسترش فضای سبز: این محصول با تولید سطوح سبز در فضاهای بلا استفاده ،اثرات مضر ناشی از پدیده گرم شدن زمین را کاهش داده باعث خنک شدن هوا ، ایجاد سایه و تولید اکسیژن می گردد.
2- کاهش آلودگی هوا و اثرات مخرب آن: هر متر مربع فضای سبز مذکور در سال حدود نیم کیلوگرم از آلودگیهای معلق در هوا را جذب کرده و تصفیه میکند،بدین ترتیب هوای پاکتر و سالمتری برای تنفس خواهیم داشت .و با جذب و تصفیه آلودگیهای ناشی از سوختن فرآورده های سوختی از تخریب بیشتر لایه ازن پیشگیری خواهد گردید.
3- عایق حرارتی: فضای سبز به عنوان یک لایه عایق حرارت مطرح میگردد.و از تبادل حرارتی هوای ساختمان با هوای بیرون بمیزان قالبل توجهی می کاهد و به این ترتیب در صرفه جویی در مصرف انرژی نقش شایانی ایفا میکند.
4- عایق رطوبتی: لایه تشکیل دهنده بام سبز شامل لایه های ضد رطوبت است که قادر به نگهداری و حفظ آب در خود در مدت زمانی طولانی میباشد.این لایه ها که از پلی پروپیلن ساخته شده است ،سدی مقاوم در برابر نفوذ آب ایجاد میکند که مانع هر گونه انتقال رطوبت از لایه خاک به سقف میگردد.
5- کنترل آب باران و سیلاب
6- سلامت روانی: با به وجود آوردن محیط زیست طبیعی در فضای زیست محیط شهری می توان در ایجاد تسکین روحی و سلامت جسمی و روحی ساکنین شهرها نقش بسزایی ایفا نمود .
7-سرعت بالا ی اجرا و هزینه پایین نسبت به سایر عملیات های ساختمانی ،پوشش سریع بام را در متراژهای بالا ممکن میسازد.
8-عدم نیاز به آبیاری و مراقبت زیاد: سیستم سقف های سبز طوری طراحی شده است که لایه زیرین آن،هم به عنوان عایق،هم به عنوان زهکش و هم به عنوان مانع نفوذ ریشه گیاهان به بام عمل می کند .بدین ترتیب باغ بدون آبیاری می تواند تا یکماه در تابستان شاداب و پر طراوت باقی بماند و دوره نگهداری و سرکشی آن می تواند تا 2 بار در ماه باشد.گیاهان مورد استفاده در باغبام ها باید نسبت به خشکسالی مقاوم باشند و به نگهداری کمی احتیاج داشته باشند و قبلیت تطبیق و بازیابی خود با تغییر شرایط خاک را داشته باشند.

سودهای محیطی
• کاهش گرما
• کاهش سربار خنک کردن ساختمان بین ۵۰ تا ۹۰ درصد
• فیلتر کردن آلودگی‌های هوا و کربن دی اکسید که به کاهش بیماری‌های تنفسی مانند آسم کمک می کند.
• فیلتر کردن آلودگی‌ها و فلزهای سنگین از آب باران
• کمک کردن به عایق کردن ساختمان در برابر آلودگی صوتی
• ایجاد زیست‌گاه طبیعی
• کاهش اثر پدیده گرمای شهری جزیره
• کاهش متوسط دمای محیط‌های شهری در فصل گرما
• جدا از خواص بسیار خوب گیاهان می توان به تزئین بام ها و زیبا نمودن محیط با پوشش گیاهی اشاره نمود.
سودهای مالی
• افزایش چشمگیر طول عمر بام
• افزایش ارزش ملکی
• فرد می تواند با پرورش انواع گیاهان خوراکی (مانند بوته های گوجه فرنگی)منبع درآمدی را از حاصل برداشت آن کسب نماید.